Aborda Nedir ?
Bir deniz aracının başka bir deniz aracına yanaşmasına veya bir deniz aracının karaya yanaşmasına denir. Deniz araçları özellikle yakıt ikmali için sık sık birbirlerine aborda olurlar. Birbirlerine aborda olan veya karaya aborda olan gemilerin usturmaçalama* işini dikkatli yapmaları çok önemlidir.
*Usturmaça:Gemilerin birbirlerine veya karaya yanaşmış bir gemiye zarar gelmesini engelleyen esnek maddelere denir.
Aborda olmuş iki gemi resmi aşağıdaki gibidir
Örnek resim: Karaya aborda olmuş bir gemi
Aborda'nın ingilizcesi nedir ?
Aongside
Aborda'nın kelilme kökeni nedir ?
italyanca abborda'dan dilimize geçmiştir.
Aborda Nedir ?
Bir deniz aracının başka bir deniz aracına yanaşmasına veya bir deniz aracının karaya yanaşmasına denir. Deniz araçları özellikle yakıt ikmali için sık sık birbirlerine aborda olurlar. Birbirlerine aborda olan veya karaya aborda olan gemilerin usturmaçalama* işini dikkatli yapmaları çok önemlidir.
*Usturmaça:Gemilerin birbirlerine veya karaya yanaşmış bir gemiye zarar gelmesini engelleyen esnek maddelere denir.
Aborda olmuş iki gemi resmi aşağıdaki gibidir
Örnek resim: Karaya aborda olmuş bir gemi
Aborda'nın ingilizcesi nedir ?
Aongside
Aborda'nın kelilme kökeni nedir ?
italyanca abborda'dan dilimize geçmiştir.
Aganta Nedir ?
Bir halat laçka veya yisa ediliyor iken ya da bir zincir hayboci veya vira ediliyor iken kısa bir süre sonra tekrar bırakılmak üzere tutulması için verilen talimata aganta denir. Diğer bir ifade ile indirilmekte veya kaldırılmakta olan halat/zincirin bir an duraklatılması için verilen emirdir.
Aganta'nın açıklaması içinde geçen diğer terimlerin anlamları nedir ? Yisa : Bir grup insanın beraber yaptığı işlerde biraz daha fazla çaba istendiği durumlarda söylenen bir sözdür) haydi hep beraber! anlamında kullanılır. Laçka: Gemideki herhangi bir halatın gevşetilip bırakılma işine denir. Hayboci: indirme işlemidir. (örneğin zinciri gemiden denize doğru indirmek) Vira: Kaldırma/çekme işlemidir. (örneğin zinciri denizden gemiye doğru çekmek)
1-Denizcilikte geminin baş tarafından veya kıç tarafından karaya bağlama işlemine abaşo denir.
2-Altabaşo kelimesinin eş anlamlısıdır. Bir yelkenin güverteye yakın olan kısmı alt yaka ya da altabaşo yakası olarak ifade edilir. Bazı denizciler alt yaka olarak ta ifade eder.
Aganta Nedir ?
Bir halat laçka veya yisa ediliyor iken ya da bir zincir hayboci veya vira ediliyor iken kısa bir süre sonra tekrar bırakılmak üzere tutulması için verilen talimata aganta denir. Diğer bir ifade ile indirilmekte veya kaldırılmakta olan halat/zincirin bir an duraklatılması için verilen emirdir.
Aganta'nın açıklaması içinde geçen diğer terimlerin anlamları nedir ? Yisa : Bir grup insanın beraber yaptığı işlerde biraz daha fazla çaba istendiği durumlarda söylenen bir sözdür) haydi hep beraber! anlamında kullanılır. Laçka: Gemideki herhangi bir halatın gevşetilip bırakılma işine denir. Hayboci: indirme işlemidir. (örneğin zinciri gemiden denize doğru indirmek) Vira: Kaldırma/çekme işlemidir. (örneğin zinciri denizden gemiye doğru çekmek)
Yeke Nedir ?
Geminin yönünü istenilen tarafa çevirmek için dümenin boğaz kısmına geçirilmiş ağaç veya diğer materyallerden yapılmış kollara denir.
Yeke Nasıl Çalışır ?
Yeke deniz aracını kullanan kişinin verdiği hareket ile denize dikey olarak yerleştirilmiş dümen yelpazesini su içerisinde sağa veya sola döndürerek gemiye istenilen yönde gidilmesini sağlar. Aşağıdaki resimlerde örnek bir yeke ve yelpaze donanımı görünmektedir.
Örnek Yeke Yelpaze Donanımı 1
Örnek Yeke Yelpaze Donanımı 2
Yeke Nasıl Kullanılır ?
Yekeyi ne tarafa çevirir iseniz , kullandığınız deniz aracı tam tersi yönde hareket eder.
Yekeyi sancağa çevirirseniz deniz aracı iskele tarafına yekeyi iskele tarafa çevirirseniz deniz aracı sancak tarafına hareket eder.
Yekenin İngilizcesi Nedir ?
Yekenin ingilizcesi tiller dir. Bazı kaynaklarda rudder tiller diye de geçer. Fakat rudder tiller kelime olarak yeke -yelpaze anlamını taşır.
Gemileri su üstünde sabit tutmak için zincir veya halata bağlı olarak denize indirilen ve çeşitli şekil ve gemilerin ağırlıklarına göre değişik ağırlıkta olabilen demirlere denir. Genellikle çapa yerine deniz demiri terimi kullanılır. Çapalar deniz dibinde herhangi bir yere saplanarak - takılı kalarak geminin teknenin olduğu yerde sabit kalmasını sağlar. Bir nevi otomobillerdeki el freninin işlevini yerine getirir diyebiliriz.
Çıpa Kelime Kökeni Nedir ?
İtalyancadan ''Ceppo'' kelimesinden dilimize geçmiştir.
Çapa Çeşitleri Nelerdir ?
Çapa çeşitlerini incelediğimizde büyük ebatlı gemiler ve küçük ebatlı ve sürekli çapa olarak üç ana gruba ayırabiliriz
A) Büyük Gemilerin Demiri
-Admiraltı çapa
-Simus çapa
B) Küçük Bot Demirleri
-Filika çapa
-Herreshoff çapa
-Northill çapa
-Pulluk çapa
-Delta çapa
-Donfor çapa
-Bruce - pençe çapa
C) Kalıcı Tip Demirler (Uzun süre demirlemelerde kullanılan çapalama sistemidir)
-Şemsiye çapa
-Detveyt çapa (Çok ağır tipteki çapalardır. Uzun süre hareket etmeyecek gemilerde kullanılır. şemsiye çapalar veya büyük ağır beton bloklar kullanılır)
-Vida çapa
-Yüksek güçteki çapalar (Ağırlığı ve hacmi yüksek olan her tip çapa bu gruba girer.)
Admiraltı Demiri
Simus Demiri
Filika Demiri
Herreshoff demiri
Northill demiri
Pulluk Çapa
Delta Çapa
Donfor Çapa
Bruce / pençe
Şemsiye Çapa
Vida Çapa
Çapayı Çekmek / İndirmek için kullanılan sistemler nelerdir ?
Küçük tip gemilerde kullanılan çapalar insan gücü ile çekilebilir. Fakat insan gücü de bir yere kadardır. Gemilerde çapayı indirmek - çekmek için ırgat makinesi kullanılır.
Denizcilikte sancak nedir ?
Bir denizcilik terimi olan sancak, geminin ön istikamatine (pruvasına) doğru baktığımızda sağ tarafında kalan bölümüne sancak denir. Bir geminin sancak ve iskele (sol) tarafı gemi ne tarafa dönerse dönsün değişmez.
Denizcilikte neden ''Sağ - sol '' kelimeleri değilde ''sancak ve iskele'' terimlerinin kullanılması tercih edilir ?
Denizcilikte yön tarifi yapılırken komut karışıklığı olması istenmediğinden sağ ve sol kelimeleri kullanılmaz. Sol ve sağ kelimeleri kullanılsaydı kişilerin bakış yönüne göre geminin ne tarafı ifade edilmek istendiği tam olarak anlaşılamazdı. Özellikle acil durumlarda zaman kısıtlaması- yapılan müdahalelerin önemi sebebi ile mümkün olan en az kelime ile daha çok müdahale bulunması istendiğinden denizcilikte günlük dil asgari düzeyde kullanılır.
Sancak'ın Rengi Nedir ?
Denizcilikte sancak'ın rengi yeşildir. İskelenin rengi ise kırmızı olarak ifade edilir.
Gemi yönlerinin renklendirilip aydınlatılmasının önemi nedir ?
Ayrıca geceleri geminin sancak tarafı yeşil ile , iskele tarafı ise kırmızı ile aydınlatılır. Bu sayede bir geminin pruva istikametindeki diğer gemi ile aynı yönde mi gidildiği yoksa karşılıklı olarak birbirine mi doğru ilerlediği bu ışıklandırma sayesinde anlaşılır. Karşılıklı birbirine doğru hareket eden gemiler. kendi sancak taraflarına doğru giderler. Böylece karşılıklı emniyetli geçiş sağlanır. Örnek bir sancak aydınlatma şekildeki gibidir.
Sancak ve İskele yönlerini bazen karıştıyorum. Nasıl hafızamda daha uzun sürede karıştırmadan tutarım ?
Sancak ve sağ kelimeleri ''sa'' ile başlamaktadır. Sadece bu unsuru aklımızda tutmamız bile iki terimi birbirine karıştırmama açısından yeterlidir.
Bonus Bilgi!
Bazı kaynaklarda temel yönler tarif edilirken sancak ve iskelenin yanı sıra stern (kıç) ifadesi de kullanılır. Aşağıdaki resimde port : iskeleyi, starboard yukarda ifade edildiği gibi sancak'ı ifade eder ve yön tarifi aşağıdaki resimdeki gibidir.
Bonus 2! Örnek videomuzu izlemeden sayfayı kapatmayın!
Usturmaça Nedir ?
Karaya yanaşan bir geminin bordasını koruma amacı ile konulan ve çarpmanın geminin borda saçlarını herhangi bir hasara uğramamasını sağlayan esnek maddelerle üretilmiş yastıklara usturmaça denir. Aynı şekilde birbirine yanaşan iki geminin bordaları arasına da koruma amaçlı konulur. Usturmaçalar sabit olabileceği gibi taşınabilir de olabilir. Ülkemizde traktör lastikleri ya da araba lastikleri de sıkça usturmaça işlevini yapma amaçlı kullanılmaktadır.
Usturmaça Nedir'in açıklamasında geçen terimlerin anlamı nedir ?
Borda: Geminin suya değmeyen dış yüzeyine denir.
Gemiler Arası Usturmaça Nedir ? (Ship to Ship -STS- Fendering)
İki gemi arasına yapılan usturmaçalama işlemidir. iki gemi arasına genellikle pnömatik usturmaça , veya solid foam elastomer usturmaça kullanılır. iki gemi arasına yapılan örnek usturmaça resmi:
Solid Foam Elastomer Usturmaça
Pnömatik Usturmaça
Usturmaçanın İngilizcesi Nedir ?
Usturmaçanın ingilizcesi fender'dir.
Usturmaça Kelimesinin Kökeni Nedir ?
İtalyanca kelime olan : ''stramazzo'' dan türeyen bir kelimedir
Örnek Bir Usturmaça Videosu
Örnek videomuzda usturmaçanın ne işe yaradığı daha net bir şekilde gözükmektedir.
Usturmaça Tipleri Nelerdir ?
Birçok usturmaça çeşidi vardır. Bunlardan en çok tercih edilen 13 tip usturmaça tipi vardır. Bunlar:
1- ) D tip usturmaçalar
2-) Kare tip usturmaçalar
3-) Rüzgar tip usturmaçalar
4-) Anahtar delikli tip usturmaçalar
5-) Borda tip usturmaçalar
6-)Kütük kauçuk tip usturmaçalar
7-) Pnömatik tip usturmaçalar
8-Silindirik usturmaçalar
9- Kavisli tip usturmaçalar
10- Destekli tip usturmaçalar
11- Konik tip usturmaçalar
12-Hidro pnömatik usturmaçalar
13-Solid Foam Elastomer Usturmaça
Deniz Yaşamında Usturmaça
Deniz hayatında da denizciler arasında da usturmaça kelimesi kullanılmaktadır. Özellikle kilo almış denizcilere :''Yeni usturmaçaların hayırlı olsun'' tarzında şakaları da yapılmaktadır.
